Konsekwencje nieleczenia wad zgryzu
Wady zgryzu to nie tylko estetyczny defekt – mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Jakich?
- Uszkodzenia zębów stałych i ich nieprawidłowego wzrostu
- Przyspieszonego ścieranie się szkliwa
- Trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej, zwiększając ryzyko próchnicy i chorób dziąseł
- Problemów ze stawami skroniowo-żuchwowymi i napięciem mięśni
- Uszkodzenia błony śluzowej warg i policzków
- Zaburzenia wymowy, które mogą wpłynąć na pewność siebie i codzienną komunikację
Nieleczone wady zgryzu mogą znacząco obniżyć jakość życia, dlatego warto działać jak najszybciej. Profesjonalna pomoc ortodontyczna to inwestycja w zdrowie, komfort i piękny uśmiech na lata!
Rodzaje wad zgryzu
Wady zgryzu to różne nieprawidłowości w ustawieniu zębów górnych względem dolnych, które mogą wpływać na funkcjonowanie układu żucia, estetykę uśmiechu, a nawet zdrowie ogólne. Oto kilka głównych rodzajów wad zgryzu:
- Zgryz prosty (Ortognatyczny): Jest to idealny zgryz, gdzie zęby górne lekko zachodzą na zęby dolne, a szczyty guzków zębów dolnych pasują do bruzd zębów górnych.
- Tyłozgryz: Jest to najczęściej występująca wada zgryzu, stanowiąca 80% wszystkich wad. Polega na cofnięciu dolnego łuku zębowego względem łuku górnego, przy czym zęby przednie nie stykają się. W nasilonej postaci górne siekacze mogą być nachylone w stronę warg lub podniebienia. W rysach twarzy przejawia się najczęściej wywinięciem lub cofnięciem dolnej wargi. Wymowa głosek – s, z, c, dz jest utrudniona i przypomina – ś, ź, ć, dź.
- Przodozgryz: Dolny łuk zębowy nachodzi na górny. Bardzo często uwarunkowany jest genetycznie. W rysach twarzy zauważalne jest wysunięcie dolnej wargi i wygładzenie bruzdy wargowo-bródkowej. Stanowi 3 procent wszystkich rozpoznawalnych wad zgryzu.
- Zgryz krzyżowy: Występuje, gdy jeden lub więcej zębów dolnych wystaje poza zęby górne, czyli odwrócenie normalnej relacji górno-dolnej. Zęby dolne zachodzą na zęby górne w niektórych obszarach łuków zębowych lub na całej ich długości. Linia dolnych siekaczy może być przemieszczona w prawo lub w lewo. W rysach twarzy widoczna jest niewielka asymetria. Wczesne rozpoczęcie leczenia umożliwia prawidłowe wyrzynanie się zębów stałych, a także symetryczny rozwój wyrostków zębodołowych oraz stawów skroniowo-żuchwowych.
- Zgryz otwarty: W tym przypadku występuje widoczna przerwa między zębami górnymi a dolnymi podczas zamykania ust. Może dotyczyć zarówno przedniej, jak i bocznej części uzębienia. Zęby nie stykają się ze sobą w ogóle, tworzy się szpara niedozgryzowa, przez co utrudnione jest odgryzanie pokarmów oraz żucie. W rysach twarzy zauważalny jest wydłużony dolny odcinek twarzy. Zgryz otwarty powoduje też niedorozwój szczęki, obniżone napięcie mięśni warg i języka oraz mięśni żujących. Przy tego rodzaju zgryzie występuje problem z wymową głosek przedniojęzykowo-zębowych jak: (t, d, s, z, dz, c, n, ł).
- Zgryz głęboki (nadgryz): Charakteryzuje się tym, że zęby górne znacznie zachodzą na zęby dolne, czasami nawet zakrywając je całkowicie. Wada ta skutkuje nadmiernym ścieraniem się górnych i dolnych siekaczy. Może być przyczyną chorób dziąseł. Twarz traci symetrię przez skrócenie odcinka dolnego, a głoski dentalizowane (dźwięki, które wymagają zbliżenia siekaczy górnych i dolnych) zostają zniekształcone.
- Stłoczenie: Zęby są zbyt duże w stosunku do zębodołów. Ponieważ w szczęce i żuchwie nie ma dla nich wystarczająco dużo miejsca, wyrastają pod złym kątem, są poobracane. Wada ta przyczynia się do rozwoju próchnicy, chorób dziąseł oraz ścierania się zębów.
- Zęby sieczne niekontaktujące się: Rodzaj zgryzu, gdzie przednie zęby górne i dolne nie stykają się ze sobą. Powoduje to trudności w odgryzaniu pokarmów i może wpływać na sposób wymowy. Może być wynikiem nieprawidłowego wzrostu zębów, nieodpowiedniego ułożenia szczęki lub innych wad ortodontycznych. W niektórych przypadkach wymaga korekty ortodontycznej, aby przywrócić prawidłowe funkcjonowanie zgryzu.
- Zgryz czołowy: Zęby górne i dolne stykają się krawędziami, co jest nieprawidłowe. Może prowadzić do nadmiernego ścierania się powierzchni zębów, co z kolei może skutkować nadwrażliwością, a nawet uszkodzeniem szkliwa. Wpływa także na estetykę uśmiechu i prawidłowe funkcjonowanie stawu skroniowo-żuchwowego. Leczenie tego rodzaju zgryzu może obejmować aparaty ortodontyczne lub inne metody korygujące ustawienie zębów.
- Rotacja zębów: Nieprawidłowe obroty zębów wokół ich osi, co prowadzi do zaburzeń w zgryzie. Zęby mogą być skręcone w sposób utrudniający prawidłowe stykanie się zębów sąsiednich, co negatywnie wpływa na funkcję żucia i estetykę uśmiechu. Może wynikać z niewystarczającej ilości miejsca w łuku zębowym lub z nieprawidłowego rozwoju zębów. Często wymaga leczenia ortodontycznego, aby poprawić ułożenie zębów i przywrócić ich właściwe funkcjonowanie.
- Diastemy i Luki: Przerwy między zębami, które mogą być zarówno estetycznym, jak i funkcjonalnym problemem. Zęby odseparowane – z wadą tą mamy do czynienia, kiedy w szczęce i żuchwie jest za dużo miejsca, przez co pomiędzy zębami tworzą się szpary. Diastema – to popularna szpara między górnymi jedynkami. Zazwyczaj stanowi jedynie problem natury estetycznej i nie wymaga leczenia. Jednak, gdy przybiera większe rozmiary, może prowadzić do chorób przyzębia czy kłopotów z prawidłową wymową i tzw. seplenienia świszczącego.
Czytaj również: Przewodnik po wadach zgryzu: Diastema. Czym jest i jak ją leczyć?
Leczenie wad zgryzu w NEOS Stomatologia
W NEOS Stomatologia wybór leczenia uzależniony jest oczywiście od zdiagnozowanego rodzaju wady zgryzu i wieku pacjenta. Do korygowania wad zgryzu najczęściej stosowany jest aparat ortodontyczny. W naszej klinice mamy do wyboru trzy rodzaje aparatów: ruchome aparaty ortodontyczne, przezroczyste nakładki ortodontyczne oraz stałe aparaty ortodontyczne.
- Ruchome aparaty ortodontyczne, które nosi się od kilku do kilkunastu godzin na dobę (zwłaszcza w nocy) i które można zdejmować i zakładać samodzielnie. Ten rodzaj niweluje mniejsze wady zgryzu. Zaleca się je dzieciom posiadającym jeszcze zęby mleczne (5-11 lat). Aparaty te zwykle zbudowane są z płytek akrylowych oraz pętli drucianych, które połączone są sprężynami i śrubami.
- Przezroczyste nakładki ortodontyczne, należące do najnowszych na rynku. Leczenie opiera się w nich na dopasowywanych do pacjenta przezroczystych plastikowych nakładkach zmienianych co dwa tygodnie. Nakładki są zdejmowane i mało widoczne. Zdejmuje się je tylko do posiłków i mycia zębów. Co więcej, aparaty te wykonane są z biokompatybilnego tworzywa i nie mają elementów, które mogą ranić jamę ustną.
- Stałe aparaty ortodontyczne, wykorzystywane u tych pacjentów, którzy posiadają już wszystkie zęby stałe. Nie można ich zdejmować, ponieważ są naklejone na zęby za pomocą specjalnego kleju i trzeba je nosić przez cały okres leczenia. Aparaty stałe zbudowane są z zamków, rureczek przytwierdzanych do szkliwa zębowego oraz drutu, czyli łuku ortodontycznego. Ich działanie polega na wywoływaniu odpowiedniego poziomu nacisku na zęby, a przez to prostowanie ich. Nosi się je od roku do nawet dwóch lat, w zależności od zaawansowania wady zgryzu. Aparaty stałe mogą składać się z zamków metalowych lub kosmetycznych, mniej widocznych.
Są też inne metody leczenia wad zgryzu. U dzieci skuteczna okazać może się mioterapia, polegająca na ćwiczeniach mięśni mimicznych i narządów przeżuwania. Czasami niezbędne jest szlifowanie lub usunięcie zębów albo leczenie operacyjne. Stosuje się je gównie u osób dorosłych.
Profilaktyka wad zgryzu
Aby nie dopuścić do rozwoju wad zgryzu u dzieci, należy wykonywać profilaktyczne badania w następujących etapach życia:
- pomiędzy 3. a 6. r.ż., kiedy pojawią się już wszystkie zęby mleczne;
- pomiędzy 7. a 9. r.ż., w czasie pierwszego etapu wymiany zębów mlecznych na stałe – wyrastają wówczas pierwsze zęby trzonowe i następuje wymiana siekaczy;
- pomiędzy 10. a 12. r.ż., kiedy wymienia się reszta zębów – pojawiają się stałe kły i zęby przedtrzonowe.
Im wcześniej wada zgryzu zostanie rozpoznana, tym skuteczniejsze i krótsze jest jej leczenie.
Autor: Redakcja NEOS Stomatologia
Artykuł ma charakter wyłącznie informacyjny i nie może zastąpić konsultacji stomatologicznej.
